Military machines

Latest revision as of 18:05, 25 August 2018

Rome

• Onager

Balista

Carrobalista na Kolumnie Trajana

Ruchoma balista zaprzężona w opancerzone konie Balista – starożytna neurobalistyczna machina miotająca, najczęściej używana przy oblężeniu miast i umocnień, wystrzeliwująca pociski po torze płaskim. Nazwa pochodzi od gr. βαλλειν – „rzucać”.

Wynalazek machiny wyrzucającej strzały lub kamienie stromotorowo przez sztywne ramiona, których końce zamocowane były na sprężystych powrozach z końskiego włosia, przypisuje się mieszkańcom Syrii około 500 roku p.n.e. Podobną broń miotającą pociski płaskotorowo w tym samym czasie wynaleźli też Fenicjanie, ale dopiero po przejęciu ich przez starożytnych Greków można mówić o ich rozwinięciu. Początkowo machiny te nazwali Grecy katapultami (katapeltai), rozdzielając je później na:

palintonon – machina miotająca kule stromotorowo, po przejęciu przez Rzymian nazwana balistą; w IV wieku p.n.e. zanika i jej miejsce zajmuje grecki monankon, nazwany przez Rzymian onagerem; euthytonon – machina miotająca strzały i włócznie po torze płaskim, nazwana przez Rzymian catapultą lub scorpio (skorpion), od IV w p.n.e. znana jako balista. Pierwsze wzmianki o tej broni pochodzą z IV w. p.n.e. z Syrakuz – najprawdopodobniej użyta w bitwie pod Himerą, opisywana była jako broń stawiana na "stojaku" o dwóch długich, drewnianych ramionach i rozpiętych między nimi linach ze ścięgien zwierzęcych (po jednej na ramię), które można było naciągać z pomocą systemu korbowego, a z pomocą spustu gwałtownie rozluźniać, powodując wystrzelenie pocisku znajdującego się w suwnym korytku. Prawidłowe funkcjonowanie i celność zależały od dokładnego zestrojenia ze sobą obu wiązek strun, zwanych z greckiego tonos – sprawdzanie naprężenia odbywało się przez szarpanie każdej wiązki i porównywanie wydawanych dźwięków. Strojenia wyrzutni dokonywano dość często, gdyż na rozstrojenie miało wpływ wiele czynników, np. zmiana warunków atmosferycznych.

Balista stanowiła rodzaj ciężkiej kuszy, wyrzucającej pociski (bełty, kule, kamienie, kłody drewna), o średniej wadze 30–100 kg, torem płaskim na odległość 200–400 m (strzały nawet do ponad 1000 m). Pomimo seryjnej produkcji, były to machiny dość drogie – np. euthytonon miotający strzały 2-łokciowe kosztował 480 drachm.

Balistę uważa się za największe osiągnięcie starożytnej inżynierii wojennej. Precyzyjne obliczenia matematyczne pozwalały bowiem zbudować wyrzutnię każdego rozmiaru, a żadna inna broń nie dorównywała jej celnością ani mocą rażenia. Toteż balisty stale unowocześniano, a najciekawszą ich wersją były polibole (zwane powtarzającymi balistami), zaprojektowane najprawdopodobniej przez samego Leonarda da Vinci – zawierały one poszerzony system "korytek" z doskonalszym mechanizmem łańcuchowym, pozwalając na oddanie całej serii strzałów, co okazywało swą skuteczność szczególnie podczas walk w polu.

Stosowano też inne rodzaje balist, w których zamiast ścięgien stosowano wiązki taśm spiżowych (chalkotonon), specjalnie kute z brązu sprężyny albo sprężone powietrze (aerotonon). Powstały także urządzenia miotające wiązki strzał i z automatycznym podajnikiem strzał.

Po przejęciu tej broni przez Rzymian przyjęto ze względu na budowę nowe nazewnictwo z podziałem na manubalisty (broń ręczna z podpórkami), balisty, carrobalisty (na specjalnym wózku z kołami i z dwuosobową obsługą) oraz arcubalisty – choć ciężkie balisty miotające kule nazywano wciąż katapultami.

Idea działania balisty została przeniesiona w średniowieczu na lekką broń przenośną, taką jak łuk europejski (kusza) czy mobilniejsza arkbalista. Jednak wraz z upadkiem cesarstwa rzymskiego znaczna wiedza o tych wyrzutniach poszła w zapomnienie, a konstrukcje średniowieczne były często o wiele prymitywniejsze od antycznych pierwowzorów. Mimo to balisty stosowano jeszcze po wynalezieniu armat.

Bibliografia Robert M. Jurga: Machiny wojenne. Kraków-Warszawa: Donjon/Pelta, 1995, ​ISBN 83-86489-03-0​, ​ISBN 83-85314-04-0​

Greece

• Archimedes Claw

Katapulta

Replika katapulty z Château des Baux we Francji Katapulta – machina miotająca pociski wykorzystywana głównie w starożytności i średniowieczu. Nazwa pochodzi od łac. catapulta, a to z greckiego słowa καταπέλτης (katapeltēs), κατα (kata) „w dół, przeciw” i πάλλω (pallō) „ciskać”.

Zasada jej działania opiera się na wykorzystaniu energii sprężystej. Energia ta była wykorzystywana do miotania kamiennych pocisków. Powstanie katapult wiąże się z szerokim programem udoskonalania uzbrojenia, jaki podjął Dionizjos Starszy, władca Syrakuz (Sycylia) w 399 p.n.e. przy udziale specjalistów z różnych państw greckich. Użył jej przy obleganiu Motii oraz przeciw Kartagińczykom. Pierwsze katapulty wyrzucały wielkie strzały. Zasadniczym jej elementem konstrukcyjnym był potężny łuk, który w późniejszych czasach sporządzany był ze stali. Pod koniec IV w. pojawiły się katapulty wyrzucające wielkie pociski kamienne lub ceglane o ciężarze 30-80 kg. i donośności do 200 m., przeznaczone do zwalczania dużych obiektów, jak okręty i wieże oblężnicze.

Pierwsza wiadomość o tego rodzaju katapultach dotyczy oblężenia Tyru przez Aleksandra Macedońskiego (w 332 p.n.e.). W III w p.n.e. pojawiły się nowe typy katapult, w których łuk zastąpiono parą sztywnych ramion miotających, a energii dostarczały motki skręconych strun lub czasami włosów ludzkich. Ten typ rozpowszechniony był w czasach rzymskich, chociaż Rzymianie najczęściej stosowali tzw. onager, wyposażony w „łyżkę” na sztywnym ramieniu, która wyrzucała kamienny pocisk.

Największe katapulty skonstruował podobno Archimedes podczas obrony Syrakuz, obleganych przez Rzymian w (212 p.n.e.) Miały one wyrzucać pociski o ciężarze 250 kg na odległość kilkuset metrów. Aleksandryjski mechanik-wynalazca Ktesibios (III w. p.n.e.) projektował katapulty oparte na działaniu strun metalowych lub sprężonego powietrza, ale jego pomysły nie doczekały się realizacji. Claw of Archimedes

W tym artykule nie podano żadnych źródeł . Pomóż nam ulepszyć ten artykuł , dodając cytaty do wiarygodnych źródeł . Materiał niezasocjowany może zostać zakwestionowany i usunięty . (Marzec 2017 r.) ( Dowiedz się, jak i kiedy usunąć ten szablon )

Obraz Pazura Archimedesa autorstwa Giulio Parigiego , który przyjął nazwę "żelazna ręka" dosłownie The Claw ( grecki : Ἁρπάγη , harpágē , " snatcher ") Archimedesa (znany również jako " żelazna ręka ") był starożytną bronią opracowaną przez Archimedesa, by bronić morskiej części muru miejskiego Syrakuz przed atakiem amfibii . Chociaż jego dokładny charakter jest niejasny, relacje starożytnych historyków wydają się opisywać to jako rodzaj żurawia wyposażonego w hak, który był w stanie podnieść atakujący statek częściowo z wody, albo spowodować wywrócenie się statku lub nagle upaść to.

Te maszyny były widoczne podczas Drugiej wojny punickiej w 214 rpne, kiedy Republika Rzymska zaatakowała Syrakuzy flotą 60 quinquematów pod dowództwem Marcusa Klaudiusza Marcellusa . Kiedy rzymska flota zbliżyła się do murów miasta pod osłoną ciemności, maszyny zostały rozmieszczone, zatapiając wiele statków i rzucając atak w zamieszanie. Historycy, tacy jak Livy, przypisywali tym maszynom ciężkie rzymskie straty, a także katapulty opracowane przez Archimedesa.

Wiarygodność tego wynalazku została przetestowana w 1999 roku w serii BBC Secrets of the Ancients i ponownie na początku 2005 roku w serii Discovery Channel Superweapons of the Ancient World . Producenci Superweaponów zgromadzili grupę inżynierów, których zadaniem było opracowanie i wdrożenie realistycznego projektu, biorąc pod uwagę to, co wiadomo o Archimedesie. W ciągu siedmiu dni udało im się przetestować ich stworzenie i udało im się przechylić model rzymskiego okrętu tak, by zatonął. Chociaż nie dowodzi to istnienia Pazura, sugeruje, że byłoby to możliwe.

Dalsze czytanie CK Young: żelazna ręka lub pazur Archimedesa - nowa interpretacja starej tajemnicy, Centaurus , wol. 46, nr 3 (grudzień 2004), s. 189-207

Barbarians

• Esseda

Carthage

• Turres ambulatorie

Balista

Carrobalista na Kolumnie Trajana

Ruchoma balista zaprzężona w opancerzone konie Balista – starożytna neurobalistyczna machina miotająca, najczęściej używana przy oblężeniu miast i umocnień, wystrzeliwująca pociski po torze płaskim. Nazwa pochodzi od gr. βαλλειν – „rzucać”.

Wynalazek machiny wyrzucającej strzały lub kamienie stromotorowo przez sztywne ramiona, których końce zamocowane były na sprężystych powrozach z końskiego włosia, przypisuje się mieszkańcom Syrii około 500 roku p.n.e. Podobną broń miotającą pociski płaskotorowo w tym samym czasie wynaleźli też Fenicjanie, ale dopiero po przejęciu ich przez starożytnych Greków można mówić o ich rozwinięciu. Początkowo machiny te nazwali Grecy katapultami (katapeltai), rozdzielając je później na:

palintonon – machina miotająca kule stromotorowo, po przejęciu przez Rzymian nazwana balistą; w IV wieku p.n.e. zanika i jej miejsce zajmuje grecki monankon, nazwany przez Rzymian onagerem; euthytonon – machina miotająca strzały i włócznie po torze płaskim, nazwana przez Rzymian catapultą lub scorpio (skorpion), od IV w p.n.e. znana jako balista. Pierwsze wzmianki o tej broni pochodzą z IV w. p.n.e. z Syrakuz – najprawdopodobniej użyta w bitwie pod Himerą, opisywana była jako broń stawiana na "stojaku" o dwóch długich, drewnianych ramionach i rozpiętych między nimi linach ze ścięgien zwierzęcych (po jednej na ramię), które można było naciągać z pomocą systemu korbowego, a z pomocą spustu gwałtownie rozluźniać, powodując wystrzelenie pocisku znajdującego się w suwnym korytku. Prawidłowe funkcjonowanie i celność zależały od dokładnego zestrojenia ze sobą obu wiązek strun, zwanych z greckiego tonos – sprawdzanie naprężenia odbywało się przez szarpanie każdej wiązki i porównywanie wydawanych dźwięków. Strojenia wyrzutni dokonywano dość często, gdyż na rozstrojenie miało wpływ wiele czynników, np. zmiana warunków atmosferycznych.

Balista stanowiła rodzaj ciężkiej kuszy, wyrzucającej pociski (bełty, kule, kamienie, kłody drewna), o średniej wadze 30–100 kg, torem płaskim na odległość 200–400 m (strzały nawet do ponad 1000 m). Pomimo seryjnej produkcji, były to machiny dość drogie – np. euthytonon miotający strzały 2-łokciowe kosztował 480 drachm.

Balistę uważa się za największe osiągnięcie starożytnej inżynierii wojennej. Precyzyjne obliczenia matematyczne pozwalały bowiem zbudować wyrzutnię każdego rozmiaru, a żadna inna broń nie dorównywała jej celnością ani mocą rażenia. Toteż balisty stale unowocześniano, a najciekawszą ich wersją były polibole (zwane powtarzającymi balistami), zaprojektowane najprawdopodobniej przez samego Leonarda da Vinci – zawierały one poszerzony system "korytek" z doskonalszym mechanizmem łańcuchowym, pozwalając na oddanie całej serii strzałów, co okazywało swą skuteczność szczególnie podczas walk w polu.

Stosowano też inne rodzaje balist, w których zamiast ścięgien stosowano wiązki taśm spiżowych (chalkotonon), specjalnie kute z brązu sprężyny albo sprężone powietrze (aerotonon). Powstały także urządzenia miotające wiązki strzał i z automatycznym podajnikiem strzał.

Po przejęciu tej broni przez Rzymian przyjęto ze względu na budowę nowe nazewnictwo z podziałem na manubalisty (broń ręczna z podpórkami), balisty, carrobalisty (na specjalnym wózku z kołami i z dwuosobową obsługą) oraz arcubalisty – choć ciężkie balisty miotające kule nazywano wciąż katapultami.

Idea działania balisty została przeniesiona w średniowieczu na lekką broń przenośną, taką jak łuk europejski (kusza) czy mobilniejsza arkbalista. Jednak wraz z upadkiem cesarstwa rzymskiego znaczna wiedza o tych wyrzutniach poszła w zapomnienie, a konstrukcje średniowieczne były często o wiele prymitywniejsze od antycznych pierwowzorów. Mimo to balisty stosowano jeszcze po wynalezieniu armat.

Bibliografia Robert M. Jurga: Machiny wojenne. Kraków-Warszawa: Donjon/Pelta, 1995, ​ISBN 83-86489-03-0​, ​ISBN 83-85314-04-0​